WHT – podatek u źródła (CIT, PIT)

1. Nowe zasady pobierania podatku u źródła od transakcji powyżej 2 mln zł

Znowelizowane przepisy wprowadzają nowe obowiązki w zakresie mechanizmu poboru podatku u źródła (WHT) w odniesieniu do należności z tytułów podlegających podatkowi u źródła (m.in. odsetki, dywidendy, należności licencyjne, zdefiniowane usługi niematerialne, międzynarodowy transport osób i towarów) wypłaconych w danym roku podatkowym obowiązującym u wypłacającego na rzecz tego samego nierezydenta, jeżeli przekroczą łącznie kwotę 2 mln zł.

W przypadku gdy należności wypłacone na rzecz tego samego nierezydenta nie przekroczą w danym roku podatkowym łącznie kwoty 2 mln zł – opodatkowanie podatkiem u źródła będzie odbywać się zgodnie z dotychczasowymi zasadami.

Należy podkreślić, że wprowadzono nowy zapis mówiący o tym, że przy weryfikacji warunków zastosowania niższej stawki podatku niż wskazanej w ustawie, zwolnienia lub warunków niepobrania podatku, wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, płatnik jest obowiązany do dochowania należytej staranności.

Użyte w nowych przepisach pojęcie „należyta staranność” stanowi klauzulę generalną, która nie posiada jasno określonego ustawowego znaczenia prawnego.

Po pierwsze, obowiązek dochowania należytej staranności odnosi się do weryfikacji zastosowania obniżonej stawki podatku albo zwolnienia. Podstawowym warunkiem zastosowania preferencyjnych warunków jest to, aby odbiorca płatności był ich rzeczywistym właścicielem (ang. beneficial owner). Od 1 stycznia 2019 roku definicja rzeczywistego właściciela tj. „beneficial owner” ulega zmianie.

Rzeczywisty właściciel (ang. beneficial owner) to podmiot, który spełnia łącznie następujące warunki:

1. otrzymuje należność dla własnej korzyści, w tym decyduje samodzielnie o jej przeznaczeniu i ponosi ryzyko ekonomiczne związane z utratą tej należności lub jej części;
2. nie jest pośrednikiem, przedstawicielem, powiernikiem lub innym podmiotem zobowiązanym prawnie lub faktycznie do przekazania całości lub części należności innemu podmiotowi;
3. prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą w kraju siedziby, jeżeli należności uzyskiwane są w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Płatnicy dokonujący zagranicznych wypłat będą musieli przede wszystkim starannie sprawdzić, czy odbiorca płatności dotyczącej każdego rodzaju należności jest ich ostatecznym właścicielem oraz odpowiednio udokumentować tę weryfikację.
Przykładowo, organy w takich przypadkach mogą żądać następujących dokumentów:

• certyfikaty rezydencji podatkowej odbiorcy płatności;
• umowy, z których wynikały wypłaty oraz kalkulacje wypłacanych kwot;
•  potwierdzenia przelewów dokonywanych wypłat;
• umowy zawierane przez odbiorcę należności;
• umowy spółki oraz sprawozdania finansowe odbiorcy należności;
• informacje o schemacie powiązań spółek.

Ponadto przy ocenie dochowania należytej staranności organy podatkowe będą również uwzględniały charakter oraz skalę działalności prowadzonej przez płatnika. Również charakter działalności płatnika oraz branża, w której działa może determinować konieczność podjęcia dodatkowych czynności weryfikacyjnych.

W przypadku braku dochowania należytej staranności, płatnik może ponieść odpowiedzialność podatkową za niepobrany podatek. Co więcej, w przypadku uznania, że przeprowadzona przez płatnika weryfikacja była nieadekwatna do charakteru i skali jego działalności, wraz z decyzją o odpowiedzialności za niepobrany podatek będzie on mógł również zostać obciążony sankcyjną, 10% stawką dodatkowego zobowiązania podatkowego.

Jeżeli należności z tytułów podlegających podatkowi u źródła (m.in. odsetki, dywidendy, należności licencyjne, zdefiniowane usługi niematerialne, międzynarodowy transport osób i towarów) wypłacone w danym roku podatkowym obowiązującym u wypłacającego na rzecz tego samego nierezydenta przekroczą łącznie kwotę 2 mln PLN, płatnik (podmiot dokonujący wypłaty należności), co do zasady będzie zobowiązany do pobrania podatku u źródła według stawki przewidzianej w ustawie (tj. dywidendy – 19%; odsetki, należności licencyjne, usługi niematerialne – 20%; międzynarodowy transport osób i towarów – 10%) od nadwyżki ponad tę kwotę, bez możliwości stosowania preferencji wynikających z przepisów i umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Jednakże, ustawa przewiduje dwa wyjątki od powyższej zasady. Mianowicie, brak poboru podatku przy wypłatach przekraczających kwotę 2 mln PLN będzie możliwy:

a) dla wszystkich wypłat (niezależnie od odbiorcy), jeżeli kierownik jednostki w rozumieniu ustawy o rachunkowości złoży oświadczenie do organu podatkowego, że spełnione są kryteria do zastosowania zwolnienia lub obniżonej stawki podatku oraz że nie posiada wiedzy uzasadniającej przypuszczenie, że istnieją okoliczności wykluczające możliwość zastosowania stawki podatku albo zwolnienia lub niepobrania podatku, a w szczególności, że wypłata dokonywana jest na rzecz rzeczywistego odbiorcy, prowadzącego rzeczywistą działalność. Oświadczenie składa się najpóźniej w dniu dokonania wypłaty należności na rzecz nierezydenta;

b) dla określonej grupy odbiorców, w stosunku do których zawarte są zwolnienia z poboru podatku u źródła (może bowiem dotyczyć tylko tych płatności, które podlegają zwolnieniu z podatku u źródła na postawie dyrektywy o spółkach-matkach i spółkach-córkach (dywidendy wypłacane wspólnikom z min. 10% udziałem w spółce zależnej przez nieprzerwany okres co najmniej 2 lat) lub dyrektywy o odsetkach i należnościach licencyjnych (odsetki i należności licencyjne wypłacane spółkom-matkom, siostrom lub córkom, przy zachowaniu min. 25% udziałów przez nieprzerwany okres co najmniej 2 lat), pod warunkiem uzyskania od organu podatkowego opinii o możliwości stosowania zwolnienia. O wydanie takiej opinii występuję podmiot będący podatnikiem, który osiąga przychód z tytułu uzyskanej należności lub płatnik, jeżeli wpłacił podatek z własnych środków i poniósł ciężar ekonomiczny tego podatku.

Wpłacony podatek (od kwoty ponad 2 mln PLN) organ podatkowy zwraca na wniosek podatnika, który osiąga przychód z tytułu uzyskanej należności lub płatnika, jeżeli wpłacił podatek z własnych środków i poniósł ciężar ekonomiczny tego podatku.

Zwrot podatku następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 6 miesięcy od dnia wpływu wniosku o zwrot podatku.

Przy zwrocie podatku, organ podatkowy będzie badał, czy spełnione są wszelkie przesłanki, pozwalające na zwolnienie z podatku dokonanych wypłat. Analiza ta będzie dokonywana w oparciu o dokumenty, złożone przez wnioskodawcę, a także poprzez wymianę informacji z organami podatkowymi kraju beneficjenta wypłat.

UWAGA: Zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Finansów ma nastąpić odroczenie wejścia w życie niektórych przepisów dotyczących WHT – w zależności od przypadku do 1 lipca 2019 roku lub do 1 stycznia 2020 roku .

2. Kopia certyfikatu rezydencji podatkowej

Ustawodawca wprowadził uproszczenie w zakresie posługiwania się przez płatników podatku u źródła od dochodów uzyskiwanych przez osoby niemające siedziby w Polsce kopiami certyfikatów rezydencji.
Uproszczenie to dotyczy jednak wybranych usług niematerialnych, a mianowicie usług z tytułu świadczeń: doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze.

Dodatkowo, aby skorzystać z kopii certyfikatu rezydencji podatkowej, należności wyżej wymienione wypłacone na rzecz tego samego podmiotu nie mogą przekroczyć 10 000 zł w roku podatkowym, a informacje wynikające z kopii certyfikatu rezydencji nie mogą budzić wątpliwości co do zgodności ze stanem faktycznym.

Analogiczne przepisy wprowadzono do ustawy o PIT. Jedyną różnicą jest brak w przepisach ustawy o PIT instytucji opinii o możliwości zwolnienia.